Zirtual: Một công ty tưởng đang “bay cao” và cú rơi tự do lúc 1 giờ sáng
Quang Trần
Trong giới khởi nghiệp, có những thất bại chỉ khiến người ta mất tiền. Nhưng cũng có những cú sụp đổ kéo theo những giấc mơ sự nghiệp tan vỡ. Zirtual chính là một minh chứng điển hình.
Hơn 400 người bị sa thải chỉ bằng một email lúc 1:34 sáng. Không cảnh báo. Không lời chia tay. Một công ty từng được tung hô là "Uber cho giới CEO bận rộn", chỉ sau một cú click đã tan biến như chưa từng tồn tại trong giới doanh nghiệp.
Khi “giấc mơ trợ lý ảo” gặp thời
Zirtual không khởi đầu bằng một công nghệ đột phá, mà từ một nhu cầu rất đời thường: ai cũng cần người hỗ trợ để làm việc hiệu quả hơn.
Năm 2011, trong bối cảnh nền kinh tế việc làm linh hoạt bắt đầu trỗi dậy hậu khủng hoảng 2008, Maren Kate Donovan - nữ sáng lập trẻ tuổi, nảy ra ý tưởng kết nối doanh nhân bận rộn với các trợ lý cá nhân được đào tạo bài bản. Không phải freelancer. Mà là những "trợ lý toàn thời gian", được huấn luyện, có quy trình, có văn hóa.
Zirtual phát triển nhanh đến mức gần như không ai kịp thở. Họ phục vụ hàng nghìn khách hàng, gọi vốn thành công, lên trang bìa báo chí, chuyển trụ sở về Las Vegas, trung tâm khởi nghiệp đang lên.
Truyền thông gọi họ là “Uber của ngành trợ lý cá nhân”. Maren trở thành hình mẫu khởi nghiệp nữ mà ai cũng ngưỡng mộ.
Nhưng ngay khi ánh đèn spotlight còn chưa kịp tắt, bi kịch đã ập đến.
Sụp đổ chỉ trong một đêm
Tháng 8/2015, khi Zirtual chuẩn bị bước vào vòng gọi vốn Series B, họ phát hiện cú sốc: chỉ còn chưa đầy 10 ngày tiền mặt trong tài khoản.
Tại sao không ai phát hiện sớm hơn? Vì công ty… tưởng mình đang lãi. Báo cáo tài chính trông vẫn đẹp. Doanh thu vẫn tăng. Khách hàng vẫn ký hợp đồng đều đều. Nhưng họ đã bỏ qua điều cơ bản nhất: dòng tiền.
Mô hình của Zirtual cực kỳ "đốt tiền": nhân viên toàn thời gian, trả lương cố định, chi phí đào tạo cao.
Trong khi đó, khách hàng lại thanh toán theo chu kỳ dài (quý, năm). Dòng tiền chảy vào không khớp với dòng tiền chảy ra. Và không ai đủ chuyên môn để dự báo rủi ro này.
Không có CFO thực thụ. Không có hệ thống giám sát dòng tiền. Không ai báo động sớm.
Khi các cố vấn tài chính cảnh báo: “Nếu không đóng cửa ngay hôm nay, ngày mai sẽ phải đối mặt với hàng loạt vụ kiện vì nợ lương,” Maren buộc phải làm điều không nhà sáng lập nào mong muốn: ngừng toàn bộ hoạt động và gửi email sa thải 430 nhân viên, chỉ trong một đêm.
Không có thông báo. Không có họp khẩn. Không một lời chào. Slack bị khóa. Email nội bộ bị cắt. Hệ thống nội bộ sập toàn bộ chỉ trong vài phút. Hàng trăm con người như rơi xuống hố đen mà không biết vì sao.
Một startup không chết vì ý tưởng
Zirtual có sản phẩm, có khách hàng, có thị trường. Họ không thất bại vì thiếu mô hình kinh doanh. Họ thất bại vì thiếu một thứ cực kỳ quan trọng trong bất kỳ công ty dịch vụ nào: quản trị dòng tiền.
Sự thật là: rất nhiều startup dịch vụ đang rơi vào cái bẫy giống hệt Zirtual mà không hề biết. Họ thuê người nhanh, mở rộng nhanh, đốt tiền nhanh nhưng lại không kiểm soát được khoảng cách giữa chi và thu. Đến lúc nhận ra, thì đã muộn.
Với những ai đang làm startup, đặc biệt là trong ngành dịch vụ, bài học từ Zirtual không chỉ đơn giản là “hãy cẩn thận với tài chính”.
Mà là: hãy đầu tư vào hệ thống tài chính vững chắc trước khi tăng trưởng. Một CFO giỏi có thể không tăng doanh thu cho bạn, nhưng sẽ cứu bạn khỏi việc phá sản khi bạn tưởng mình đang làm ăn tốt.
Zirtual không phải startup đầu tiên chết vì thiếu quản trị tài chính và chắc chắn không phải cuối cùng. Nhưng sự sụp đổ nhanh đến mức “không kịp trở tay” của họ là một hồi chuông cảnh tỉnh cực lớn với bất kỳ ai đang mải mê tăng trưởng mà quên mất thứ cơ bản nhất: tiền trong két còn bao nhiêu?
Nguồn: Chính Nghĩa/Etoday
Từ khoá
Đọc thêm
Đây là lần đầu tiên tỷ giá trung tâm được NHNN đưa lên mức trên 25.000 đồng kể từ khi cơ chế này được áp dụng vào đầu năm 2016. Xem thêm
Hà Nội vừa chốt bổ sung Dự án khu chức năng đô thị tại 233, 233B và 235 Nguyễn Trãi (quận Thanh Xuân) vào kế hoạch sử dụng đất năm 2025. Với diện tích “khủng” gần 11ha, dự án do Xavinco cùng liên danh nhà đầu tư thực hiện, từng được biết đến với tên Vinhomes Smart City Nguyễn Trãi. Xem thêm
Cùng cộng đồng
Giá trị tài sản của ông Phạm Nhật Vượng đã gần tiệm cận 20 tỷ USD, với 19,6 tỷ USD theo Forbes, xếp vị trí 123 thế giới! Xem thêm
Đây là cầu trả lời cho anh em thắc mắc👇🫠❤️🔥 Xem thêm
Chính thức tin chuẩn đây bà con! Chỉ hơn 2 tháng nữa, dự án 47.900 tỷ đồng sẽ chính thức khởi công. Xem thêm
Từng bay cao với giấc mơ “hãng hàng không 5 sao của Việt Nam”, rồi có lúc tưởng chừng phải hạ cánh khẩn cấp… Giờ đây, Bamboo Airways lại một lần nữa chỉnh hướng, thay người cầm lái.😎🛫 Xem thêm
VinFast vẫn đang dẫn đầu thị trường xe điện nội địa, nhưng giờ đây không còn “một mình một ngựa”. Xem thêm
Vingroup tiếp tục giữ vị trí dẫn đầu, hai DN của tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo lần đầu tiên cùng góp mặt. Xem thêm
Tại Hội nghị Nhà đầu tư quý 3/2025 tổ chức ngày 10/11/2025, Ban lãnh đạo Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM (HDBank - mã HDB) duy trì quan điểm tự tin về khả năng tăng tốc trong quý 4, hướng tới hoàn thành vượt mức kế hoạch lợi nhuận cả năm 2025. Xem thêm
Vingroup mới bổ nhiệm ông Đỗ Tiến Sĩ làm Tổng Giám đốc kiêm đại diện pháp luật Vinmetal, thay cho ông Nguyễn Việt Quang – người vẫn là Chủ tịch HĐQT. Xem thêm
Có nguồn tin cho biết VinFast có thể chuẩn bị bước vào phân khúc xe hybrid (lai xăng-điện), sau giai đoạn tập trung mạnh vào xe điện thuần túy. Xem thêm
Giữa “câu lạc bộ” toàn các lão tướng 70–80 tuổi, ông Phạm Nhật Vượng — 57 tuổi — lại là gương mặt trẻ nhất có tài sản trên 10 tỷ USD. Xem thêm
Không phải chuyện đùa đâu nhé. Đây là số liệu được Savills Việt Nam khảo sát, công bố mới đây. Bảo sao, nhiều người lương 50 triệu mỗi tháng, vẫn không dám nghĩ đến chuyện mua nhà! Xem thêm
Đố anh em biết đại diện của Việt Nam là ai??? Xem thêm
Tỷ phú Phạm Nhật Vượng lại khiến giới đầu tư "ồ à" khi lấn sân sang công nghệ vũ trụ với công ty mới toanh – Vinspace, vốn điều lệ 300 tỷ đồng, ông Vượng góp hơn 70%, chính thức đặt tên mình cạnh Elon Musk (SpaceX), Jeff Bezos (Blue Origin) và Richard Branson (Virgin Galactic). Xem thêm
“Em mạnh mẽ mà, tự đi về nha” – Elon Musk và pha xử lý cực gắt với người yêu cũ 😂 Xem thêm
Nhằm gia tăng giá trị và mang đến trải nghiệm chi tiêu vượt trội cho khách hàng, đặc biệt dịp cuối năm, từ ngày 01/11/2025, BVBank triển khai chính sách ưu đãi hấp dẫn - hoàn tiền lên đến 18 triệu đồng/năm dành cho khách hàng cá nhân chi tiêu bằng thẻ tín dụng BVBank Visa inStyle; BVBank JCB Sense; BVBank Visa Lifestyle; BVBank Visa Ms. Có thể nói đây là ưu đãi thiết thực và cực kỳ cạnh tranh trên thị trường hiện nay của thẻ BVBank Xem thêm
Công ty Cty CP Tư vấn Phát triển và KD BĐS M-Holdings vừa chính thức được NobleX Group lựa chọn làm đại lý phân phối độc quyền dự án Noble Crystal Long Bien WorldHotels Residences, Bộ sưu tập Tư dinh trên không – Branded Residences độc bản phía Đông Hà Nội. Xem thêm
Xem thêm
Doanh nghiệp giới thiệu
Có thể bạn biết
Xem tất cả
Lê Nguyễn Anh Dương
Đỗ Hiếu Thiện
Đỗ Hồng sơn
Phúc phạm