Zirtual: Một công ty tưởng đang “bay cao” và cú rơi tự do lúc 1 giờ sáng
Quang Trần
Trong giới khởi nghiệp, có những thất bại chỉ khiến người ta mất tiền. Nhưng cũng có những cú sụp đổ kéo theo những giấc mơ sự nghiệp tan vỡ. Zirtual chính là một minh chứng điển hình.
Hơn 400 người bị sa thải chỉ bằng một email lúc 1:34 sáng. Không cảnh báo. Không lời chia tay. Một công ty từng được tung hô là "Uber cho giới CEO bận rộn", chỉ sau một cú click đã tan biến như chưa từng tồn tại trong giới doanh nghiệp.
Khi “giấc mơ trợ lý ảo” gặp thời
Zirtual không khởi đầu bằng một công nghệ đột phá, mà từ một nhu cầu rất đời thường: ai cũng cần người hỗ trợ để làm việc hiệu quả hơn.
Năm 2011, trong bối cảnh nền kinh tế việc làm linh hoạt bắt đầu trỗi dậy hậu khủng hoảng 2008, Maren Kate Donovan - nữ sáng lập trẻ tuổi, nảy ra ý tưởng kết nối doanh nhân bận rộn với các trợ lý cá nhân được đào tạo bài bản. Không phải freelancer. Mà là những "trợ lý toàn thời gian", được huấn luyện, có quy trình, có văn hóa.
Zirtual phát triển nhanh đến mức gần như không ai kịp thở. Họ phục vụ hàng nghìn khách hàng, gọi vốn thành công, lên trang bìa báo chí, chuyển trụ sở về Las Vegas, trung tâm khởi nghiệp đang lên.
Truyền thông gọi họ là “Uber của ngành trợ lý cá nhân”. Maren trở thành hình mẫu khởi nghiệp nữ mà ai cũng ngưỡng mộ.
Nhưng ngay khi ánh đèn spotlight còn chưa kịp tắt, bi kịch đã ập đến.
Sụp đổ chỉ trong một đêm
Tháng 8/2015, khi Zirtual chuẩn bị bước vào vòng gọi vốn Series B, họ phát hiện cú sốc: chỉ còn chưa đầy 10 ngày tiền mặt trong tài khoản.
Tại sao không ai phát hiện sớm hơn? Vì công ty… tưởng mình đang lãi. Báo cáo tài chính trông vẫn đẹp. Doanh thu vẫn tăng. Khách hàng vẫn ký hợp đồng đều đều. Nhưng họ đã bỏ qua điều cơ bản nhất: dòng tiền.
Mô hình của Zirtual cực kỳ "đốt tiền": nhân viên toàn thời gian, trả lương cố định, chi phí đào tạo cao.
Trong khi đó, khách hàng lại thanh toán theo chu kỳ dài (quý, năm). Dòng tiền chảy vào không khớp với dòng tiền chảy ra. Và không ai đủ chuyên môn để dự báo rủi ro này.
Không có CFO thực thụ. Không có hệ thống giám sát dòng tiền. Không ai báo động sớm.
Khi các cố vấn tài chính cảnh báo: “Nếu không đóng cửa ngay hôm nay, ngày mai sẽ phải đối mặt với hàng loạt vụ kiện vì nợ lương,” Maren buộc phải làm điều không nhà sáng lập nào mong muốn: ngừng toàn bộ hoạt động và gửi email sa thải 430 nhân viên, chỉ trong một đêm.
Không có thông báo. Không có họp khẩn. Không một lời chào. Slack bị khóa. Email nội bộ bị cắt. Hệ thống nội bộ sập toàn bộ chỉ trong vài phút. Hàng trăm con người như rơi xuống hố đen mà không biết vì sao.
Một startup không chết vì ý tưởng
Zirtual có sản phẩm, có khách hàng, có thị trường. Họ không thất bại vì thiếu mô hình kinh doanh. Họ thất bại vì thiếu một thứ cực kỳ quan trọng trong bất kỳ công ty dịch vụ nào: quản trị dòng tiền.
Sự thật là: rất nhiều startup dịch vụ đang rơi vào cái bẫy giống hệt Zirtual mà không hề biết. Họ thuê người nhanh, mở rộng nhanh, đốt tiền nhanh nhưng lại không kiểm soát được khoảng cách giữa chi và thu. Đến lúc nhận ra, thì đã muộn.
Với những ai đang làm startup, đặc biệt là trong ngành dịch vụ, bài học từ Zirtual không chỉ đơn giản là “hãy cẩn thận với tài chính”.
Mà là: hãy đầu tư vào hệ thống tài chính vững chắc trước khi tăng trưởng. Một CFO giỏi có thể không tăng doanh thu cho bạn, nhưng sẽ cứu bạn khỏi việc phá sản khi bạn tưởng mình đang làm ăn tốt.
Zirtual không phải startup đầu tiên chết vì thiếu quản trị tài chính và chắc chắn không phải cuối cùng. Nhưng sự sụp đổ nhanh đến mức “không kịp trở tay” của họ là một hồi chuông cảnh tỉnh cực lớn với bất kỳ ai đang mải mê tăng trưởng mà quên mất thứ cơ bản nhất: tiền trong két còn bao nhiêu?
Nguồn: Chính Nghĩa/Etoday
Từ khoá
Đọc thêm
Đây là lần đầu tiên tỷ giá trung tâm được NHNN đưa lên mức trên 25.000 đồng kể từ khi cơ chế này được áp dụng vào đầu năm 2016. Xem thêm
Hà Nội vừa chốt bổ sung Dự án khu chức năng đô thị tại 233, 233B và 235 Nguyễn Trãi (quận Thanh Xuân) vào kế hoạch sử dụng đất năm 2025. Với diện tích “khủng” gần 11ha, dự án do Xavinco cùng liên danh nhà đầu tư thực hiện, từng được biết đến với tên Vinhomes Smart City Nguyễn Trãi. Xem thêm
Cùng cộng đồng
Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB) triển khai giải pháp tài chính linh hoạt dành cho doanh nghiệp cung ứng nguyên vật liệu, linh kiện, thiết bị và dịch vụ đầu vào cho Kim Long Motor nhằm tối ưu dòng tiền và kế hoạch sản xuất của các đơn vị trong ngành công nghiệp ô tô. Xem thêm
Theo lý thuyết số lượng tiền trong nền kinh tế của Milton Friedman: Vòng quay tiền (V) x Cung tiền (M2) = Giá cả (P) x Sản lượng hàng hóa, dịch vụ (Q). Xem thêm
Thêm một bước tiến quan trọng trong quan hệ Việt – Mỹ! Ngày 4/6 tại Paris, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên và Trưởng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ Jamieson Greer đã có phiên đàm phán cấp Bộ trưởng về Hiệp định thương mại đối ứng song phương. Xem thêm
Chấp nhận “quyền đòi nợ” từ hợp đồng xây lắp làm tài sản bảo đảm, VietinBank đang tiên phong xây dựng các chính sách đột phá để hỗ trợ nhà thầu xây lắp đầu tư công dễ dàng tiếp cận nguồn vốn giá rẻ từ Ngân hàng. Xem thêm
Được sự chấp thuận của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, HOSE: SSB) chính thức hoàn tất tăng vốn điều lệ lên 28.450 tỷ đồng. Xem thêm
Tham gia sự kiện Chuyển đổi số ngành Ngân hàng năm 2025, Ngân hàng Sài Gòn – Hà Nội (SHB) giới thiệu giải pháp thanh toán tích hợp hiện đại, tiện lợi, đồng hành cùng các đơn vị hành chính sự nghiệp và bật mí về mô hình Ngân hàng tương lai (Bank of Future - BOF) với những giải pháp cải tiến đột phá. Xem thêm
Tòa án Thương mại Quốc tế tại Manhattan vừa khiến cựu Tổng thống Donald Trump phải tạm gác kế hoạch đánh thuế đối ứng lên tới 50% với hàng nhập khẩu. Xem thêm
Với sứ mệnh chung tay đóng góp cho sự phát triển của cộng đồng, Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam (PVcomBank) tham gia đồng hành cùng cuộc thi Sáng tạo Robot Việt Nam năm 2025 (Robocon 2025), qua đó khẳng định cam kết hướng đến những mục tiêu phát triển xã hội bền vững. Xem thêm
Tiếp tục số hóa sâu rộng sản phẩm, dịch vụ, tái thiết kế các quy trình kinh doanh, cắt giảm mạng lưới giao dịch truyền thống, tập trung khai thác sức mạnh của dữ liệu... Đây là những hoạt động trọng tâm VietinBank đã, đang và sẽ thực hiện nhằm tăng tốc chuyển đổi số toàn diện. Xem thêm
Hồi mới bước chân vào chứng khoán, mình nghĩ đơn giản lắm: “Người ta giàu vì chơi chứng khoán, vậy mình nghèo chắc do… chưa chơi". Xem thêm
Ngày 19/05/2025, Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, HOSE: SSB) phối hợp Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Hòa Bình tổ chức khánh thành, bàn giao 856 căn nhà xây mới và sửa chữa tổng trị giá 30 tỷ đồng tặng cho người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn tại thành phố Hòa Bình, huyện Lương Sơn và huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình. Xem thêm
Ngày 22/5/2025, Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam (PVcomBank) chính thức trở thành một trong ba ngân hàng thương mại đầu tiên được Trung tâm RAR lựa chọn triển khai thí điểm cung cấp giải pháp cấp Chứng thư số và Ký số trực tuyến thông qua Cổng ký số từ xa tập trung trên VNeID do Bộ Công an quản lý. Xem thêm
Rất nhiều bạn hứng thú với câu chuyện Bitcoin Pizza
Day của Laszlo. Bên dưới là câu chuyện đầy đủ." Xem thêm
Hội đồng quản trị Sacombank (HĐQT) đã thông qua quyết định thôi nhiệm vị trí Tổng giám đốc của bà Nguyễn Đức Thạch Diễm và tuyển dụng, bổ nhiệm ông Nguyễn Thanh Nhung làm Quyền Tổng giám đốc nhằm đảm bảo hoạt động Sacombank được xuyên suốt, ổn định. Bà Nguyễn Đức Thạch Diễm tiếp tục giữ chức vụ Phó Chủ tịch thường trực HĐQT của Ngân hàng. Xem thêm
Hôm nay, ngày 22/05/2025 - VinFast chính thức phát động chiến dịch “Mãnh liệt Tinh thần Việt Nam - Vì tương lai xanh” lần thứ 3, cùng hàng loạt ưu đãi đột phá chưa từng có cả về quy mô và giá trị, lên đến hàng ngàn tỷ đồng. Xem thêm
Xem thêm
Doanh nghiệp giới thiệu
Có thể bạn biết
Xem tất cả
Như Ý
Hoàng Thị Diệp
Nguyễn Lan Nhi
Đỗ Thuỳ Trang
